Root & ROM Kavramı – Dikkat Edilmesi Gerekenler

Android Ekosisteminde Root & Rom Kavramı ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Android, ekosistem itibarı ile gün geçtikçe büyüyen bir kapasiteye sahip; özellikle Google’ın geliştirmeleri sonucunda her yıl yeni bir sürüme geçen ve yenilikleri ile teknoloji sever herkesin gözünü kamaştıran sistem; verdiği her güncellemede farklı şeyler deniyor. Elbette her teknoloji severin istediği şey, bunlardan geri kalmamak ve bu tür yenilikleri deneyebilmek. Peki, teknoloji düşkünü arkadaşın ekonomik durum kısıtlı ise, orta segment bir cihaza sahip ise ne yapmalı? Bildiğiniz gibi cihaz markalarının çoğu iki yıldan daha fazla süre piyasada kalan modellerine, Android güncellemesi sunmuyor. Cihazı, varolan sürümü ile kullanın demenin bir başka hali de bu olsa gerek. Üzerine, bir de sabırsız teknoloji severlerin en büyük sorunu olan “geç güncelleme” problemi de mevcut. Android cihaz üreticilerinin şu an en erken güncelleme veren markası “HTC”; en kötü ihtimalle doksan gün içerisinde güncelleme sunarken; bu sektörün en kötü durumda olan markası “LG”. Cihazlarına güncellemeyi epey geç veren LG’nin bu tutumu teknoloji sever ve güncellemeden haberdar birçok kullanıcının bu markayı tercih etmemesine sebep oluyor. Samsung, Sony gibi markalar ise ortalama sürede cihazlara güncellemelerini verebiliyorlar. Geç verilmesinin ana etmeni elbette cihazların kendi sistemlerini de saf Android sürümüne entegre etmeleri. Samsung’un Touchwiz’i, HTC’nin Sense’i gibi, birçok markanın kendi arayüzü mevcut ve bu arayüzlerin entegre süreçleri, güncellemelerin uzamasına sebebiyet veren en büyük sebebi.

Peki bu gibi, güncellemenin gecikmesi ya da hiç alınmaması durumlarında; yeni bir cihaz mı almak gerekir? Yoksa, bir çözümü var mıdır bu durumun? Elbette, farklı çözümleri mevcut ancak bu çözümler için öncelikle iki ana kavramı öğrenmemiz gerek. Bunlar, Root ve ROM kavramları. İkisi de Android ile uğraşmayı sevenlerin ana kavramlarıdır denebilir. Bunları öğrenmeden Android üzerinde derin değişmeleri gerçekleştiremez, istediğiniz “her şeyi” olabildiğince zor yaparsınız. Zira, IOS işletim sisteminin kişiselleştirmeyi dahi sınırlamasına karşı nasıl Jailbreak mevcut ise, Android için de Root mevcut. Bu yazımızda bunlardan bahsedip, olabildiğince ayrıntılı bilgi vermeye çalışacağım.

Hemen hemen bütün Android markaları, aldığınız cihazı yeni bir arayüz ile size sunar ve bu arayüz aynı şekilde; cihaz markasına para ödeyerek içinde bulunmasını sağlayan sponsor uygulamaları barındırır. Sponsor uygulamalar, Android cihazınız ile birlikte gelir ve çoğu zaman kaldırılamaz. Bu, günümüzde pek kullanılmasa da hâlâ var olan cihaz prensiplerinden birisidir ve bu tür özelleştirmelerden arınmak için cihazımızı Root etmemiz gerekir. Root işlemi, sadece bu uygulamalardan arınmamızı sağlamaz, aynı zamanda yapamadığımız birçok işlemi yapmayı da sağlar. Örneğin, yazılım tarafında rahatsız olduğunuz bir noktada Root, yani kök kullanıcı olduğunuz için bunu değiştirebilme hakkına sahip olabilirsiniz ancak Root olmadığınız bir cihazda bunu yapabilmek neredeyse imkân dışıdır. Örneğin, bazı Google Play uygulamaları cihazınızda çalışabilmek için Root yetkisine ihtiyaç duyar. Bu yetkiyi istemesinin sebebi, derin sistem dosyalarında değişiklik yapabileceğinin işaretidir. Çoğu batarya optimizasyon uygulamasının bir de Rootlu cihazlar için olan sürümünün sebebi de budur. Optimizeyi sistem dosyaları ile oynayarak yapabilen uygulamalar, batarya performansınızda daha iyi bir deneyim sağlamanıza yardımcı olurlar. Yani, Android her zaman özelleştirmelere izin vermiyor diyebiliriz böylelikle. En azından, derin yazılım özelleştirmelerine; zira, bilgisi olmayan bir kullanıcının bu özelliklere erişebildiğini düşünür isek, bu durum telefonu susturmaya kadar götürebilir. ve Telefonun susması demek, zor bir işlemden geçerek (JTAG) yeniden açtırılmasına sebebiyet verir. Hem maliyeti yüksek olan hem de herkesin yapamayacağı bir işlem olan JTAG işlemi hiçbir firma tarafından önerilmez. Kısacası, Root; Android cihazınızın derin sistem dosyalarında değişiklik yapabilmenizi sağlayan yahut sizi sınırlandıran sistemi kıran; telefonunuzun kök yetkilisi olmanızı sağlayan bir işlemdir.

Gelelim ROM kavramına. ROM, şu sizin güncelleme almayan telefonlarınız için geliştirilmiş Android betikleridir. Tıpkı Sense ve Touchwiz gibi, Android geliştiricileri saf Android üzerinde oynamalar yaparak kendi arayüz ve sistemlerini geliştirirler. Rootlu cihazlarınıza kolayca telefon modelinize uygun geliştirilmiş ROM’ları kurabilirsiniz. Zira, bazı cihazlar bir süre sonra daha hafif bir sisteme ihtiyaç duyabilirler ya da bazı ROM’ları güzel özelliklerinden dolayı tercih edebilirsiniz. Örneğin, hafif ROM’lar vardır ve bunlar batarya optimizasyonu sağlamakta üstündür. Sizin de batarya optimizasyonuna ihtiyacınız olduğu düşünülür ise bu ROM sizin için uygun olan ROM’dur. Bu tür sivrilmiş özellikler ile dolu birçok ROM mevcut piyasada. ve İlla ki sizin telefon modeliniz ve istekleriniz dahilinde, istediğiniz özelliğe uygun ROM’lar bulunabilir. Bunu sadece güncelleme almayan cihazlarınız için değil, güncelleme alan ancak memnun olmadığınız sistemler için de düşünebilirsiniz. Zira, bir süre sonra Root’suz ve ROM’suz telefon kullanamayacak hale gelen birçok isim tanıyorum.

Root ve ROM olarak iki işlem de risklidir ve cihazınızı garanti kapsamından çıkarır. Zaten cihazınız Rootlu olmadan herhangi bir şekilde ROM yükleyemezsiniz. Bunların dışında, iki işlem de söylediğimiz üzere riskli ve telefonunuzun susmasını sağlayabilecek işlemlerdendir. Bunları yaparken muhakkak doğru kaynakları kullanmalı ve cihazınıza doğru Root ve ROM dosyalarını entegre etmelisiniz. Aynı zamanda, bu işlemleri gerçekleştirirken –zaten makalelerde sürekli belirtilir ancak– şarj durumunuzun en azından yarı dolu durumda olmasına özen göstermelisiniz. İlgili cihazınızın root ve rom durumlarına ulaşmak için Google’ı kullanabilir ya da en doğru kaynak olarak Android geliştiricilerinin mekânı olan XDA forumlarında dolaşabilirsiniz. Yabancı diliniz var ise –özellikle İngilizce– kısa süre içinde iki durumu da kolayca çözebilir ve böylece; cihazınızı Root yetkisi ile donatabilir; aynı zamanda beğendiğiniz bir ROM’u entegre edebilirsiniz.